جعبه سیاه ارتباطات موثر مبتنی بر مدل جهانی دیسک

امروزه ارتباطات نه تنها در دنیای کسب و کار، بلکه در زندگی شخصی افراد نقش کلیدی دارد. افرادی که دایره‌ی ارتباطی وسیع‌تری دارند، قوانین و رموز ارتباطاتی را می‌دانند موفق ترند.

روان شناسان معتقدند یکی از عوامل خوشبختی و رضایت انسان‌ها از زندگی، توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران است. کارآفرینان و مدیران کسب و کار به منظور رشد و ارتقای کسب و کار خود، نیازمند عوامل مختلفی هستند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها داشتن ارتباطات موثر یا اثربخش است.

برای دانلود ویدیو آموزشی دیسک اینجا را کلیک کنید.

رهبری و مدیریت اثربخش به واسطه‌ی یک ارتباط موثر حاصل می‌شود. همچنین نقش ارتباطات در تمامی قسمت‌های کسب و کار از جمله تأمین سرمایه، بازاریابی، فروش، روابط عمومی بالا و ... کاملاً مشهود است. اما داشتن ارتباطات موثر در گرو بهره‌وری از قواعد و قوانین روان‌شناسی (یعنی تسلط بر مهارت‌های ارتباطی) است.

مهارت‌های ارتباطی به رفتارهایی گفته می‌شود که شخص می‌تواند از طریق آن با دیگران به گونه‌ای ارتباط برقرار کند که باعث بروز رفتارهای مثبت و پرهیز از عکس العملی منفی در طرف مقابل شود.

در علم روان‌شناسی تعاریف متعددی برای رفتار بیان شده است از جمله، رفتار واکنشی است که در برابر یک عمل یا کنش بیرونی از موجود زنده سر می‌زند که در انسان به دلایل مختلف از جمله وراثت و عوامل فیزیولوژیکی و پیچیدگی‌های ابعاد انسانی متفاوت است.

روان شناسان معتقدند هر فرد بر اساس دو عامل وراثت (عامل ژنتیکی) و فیزیولوژیکی (شرایط و عوامل محیطی مانند: محیط خانواده، اجتماع، مدرسه، آموزش و افرادی که در طول زندگی ملاقات می‌کند)، یک الگوی رفتاری و تشخیصی منحصر به فرد برای خود در نظر گرفته و انتخاب می‌کنند. برای درک بهتر این مطلب به کتاب تئوری انتخاب (اثر ویلیام گلسر) مراجعه کنید. در این کتاب به این موضوع اشاره شده است که همه‌ی انسان‌ها در طول زندگی به پنج نیاز اساسی که تحت تأثیر دو عامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی است احتیاج دارند و حتما باید تأمین شود و تمامی رفتارهای که در هرلحظه از ما سر می‌زند بهترین انتخاب ما برای ارضای یک یا چند نیاز از این نیازهاست. این نیازها موارد نیز می باشند:

1. عشق و احساس
2. قدرت و پیشرفت
3. آزادی
4. تفریح
5. بقا

مدل دیسک

یکی از کاربردی‌ترین ابزارهای برقراری ارتباط موثر مهارت‌های ارتباطی مبتنی بر روش یا مدل (DISC) است.

این مدل برای اولین بار در سال 1928 میلادی توسط دکتر ویلیام مولتون مارستون روان شناس، مخترع و استاد دانشگاه هاروارد است، در کتابی با عنوان احساسات افراد عادی معرفی شد.

دکتر مارستون بر این باور بود که همه‌ی انسان‌ها الگوی رفتاری هیجانی خود را بر اساس احساسی که نسبت به خود و محیط شان دارند نشان می‌دهند. او معتقد است که چهار الگو یا بعد رفتاری وجود دارد و می‌توان افراد را بر اساس آن طبقه بندی نمود.

هر 4 الگوی رفتاری با شدت و ضعف متفاوت در همه‌ی افراد مشاهده می‌شوند اما هر فرد یک یا چند الگو غالب رفتاری دارد. که معمولن طبق آن الگو نسبت به افراد و محیط اطراف خود واکنش نشان می‌دهد.

الگوی اصلی رفتاری الگویی است که، میزان و شدت آن از بقیه بیشتــر بوده و با یکی از این چهــار حرف (C, S, I , D) شناخته می‌شود.

هر الگوی رفتاری دارای خصوصیات و صفات بارزی است که این به معنای خوب یا بد بودن یا برتری یک الگوی رفتاری نسبت به دیگری نیست.

همواره باید در نظر گرفت که ابزار دیسک در ارتباط با مدل رفتاری افراد است و به حیطه‌ی شخصیت افراد وارد نمی‌شود، همچنین هر 4 الگوی رفتاری (D, I, S, C ) مکمل یکدیگرند.

شناخت دقیق تیپ یا الگوی رفتاری افراد درضمن توجه به عوامل شهودی و مشاهده رفتاری فرد نیازمند استفاده از برنامه‌های نرم افزاری و تحلیل و بررسی نمودارها توسط افراد متخصص است.

تعداد تیپ یا الگوهای رفتاری از چهار عامل اصلی، تا نه تیپ یا الگوی رفتاری متداول و همچنین پانزده یا شانزده تیپ یا الگوی رفتاری نموداری تعریف می‌شود. در مدل مختلف نام‌های متفاوتی برای آن در نظر گرفته شده است.

افراد درون گرا و برون گرا

برای درک بهتر این مدل نموداری به شکل دایره (سطح یک دیسک) در نظر می‌گیریم و از وسط و به صورت افقی تقسیم می‌کنیم بالای خط افراد برونگرا و پایین خط افقی افراد درونگرا را در نظر می‌گیریم.

افراد برون گرا

افراد برونگرا، افرادی که ترجیح برونگرایی دارند، انرژی خود را از محیط بیرون دریافت می‌کنند، آن‌ها دوست دارند در فعالیت‌های گسترده‌ای غرق شوند.

آن‌ها بیش از همه هنگامی هیجان زده می‌شوند که در میان جمع باشند و اغلب روی سایر افراد (نزدیکان و دوستان) تاثیر گذارند. آن‌ها اغلب افرادی خوش مشرب و اجتماعی و دارای قدرت بیان خوب می‌باشند و از حرکات و زبان بدن زیادی استفاده می‌کنند.

• از نظر دیگران افرادی اجتماعی، سریع، جسور، فعال و تاثیر گذارند.
• در جمع احساس راحتی می‌کنند و از کارهای گروهی و تیمی استقبال می‌کنند.
• دایره‌ی گسترده‌ای از دوستان و آشنایان دارند.معمولاً سریع تصمیم می‌گیرند و دست به اقدام می‌زنند.
• اهل رقابت، مسابقه، چالش و تنوع طلب هستند.
• دارای اعتماد به نفس بالا و مستقل هستند.
• به ظاهر و پوشش خود اهمیت زیادی می‌دهند و تمابل به دیده شدن در جمع را دارند.
• در برخی موارد شنونده خوبی نیستند و تمایل به تسلط، تاثیر و نفوذ بر دیگران را دارند.
• درک آن‌ها از محیط و مسائل به طور کلی (کلی نگر) می‌باشد.

افراد درون گرا

• افرادی که ترجیح درون گرایی دارند بیش از همه زمانی انرژی گرفته و به هیجان می‌آیند که با افکار، تصاویر ذهنی و خاطرات درگیر می‌شوند.
• این افراد اغلب ترجیح می‌دهند فعالیت‌های انفرادی داشته باشند و یا بیشر دوست دارند با یک یا دو نفر وقت بگذرانند که احساس نزدیکی بیشتری با آن‌ها می‌کنند.
• درونگراها روی ایده هایی تمرکز و تفکر می‌کنند که جهان بیرون را توضیح می‌دهد.
• درونگراها دوست دارند قبل از اینکه دست به اقدامی بزنند، درک روشنی از آن داشته باشند.
• از نظر دیگران خونسرد و آرام، ساکت و صبور، کم حرف، وفادار، محتاط و متفکر هستند.
• روابط کم اما عمیق و صمیمی را ترجیح می‌دهند.
• گاهی اوقات وقت زیادی را صرف تفکر درمورد کاری که می‌خواهند انجام دهند می‌کنند و فوراً اقدام نمی کنند. (عمیق و متفکرند)
• درونگراها به کیفیت و باطن هرچیزی بیشتر از ظاهر آن اهمیت می‌دهند.
• اهل ریسک و چالش نیستند و در مقایسه با برونگراها از قدرت خطرپذیری و جسارت کمتری برخوردارند.
• اكثر درونگراها افرادی واقع بین، قانون مدار و منطقی هستند.
• درک اين افراد از محیط و مسائل اطراف به صورت جزبی نگر است.

مردم گرا- وظیفه گرا

مرحله 2 نمودار دایره‌ای دیگری را به صورت عمودی از وسط به دو قسمت تقسیم می‌کنیم سمت راست مردم‌گرا و سمت چپ را وظیفه‌گرا در نظر می‌گیریم.

مردم گرا

افراد مردم گرا انرژی خود را از تعامل و ارتباط با دیگران می‌گیرند و در محیط‌ها و جمع‌های مثبت و پویا احساس انگیزه و همدلی می‌کنند، قضاوت‌های آن‌ها معمولاً بر پایه احساسات بوده و ذهن آن‌ها درگیر این است که آیا اعمال و رفتارشان ارزشمند و انسانی است.

از کمک و یاری دیگران احساس خشنودی می‌کنند. تمرکز و محور اصلی زندگی شخصی و کاری آن‌ها ارتباط موثر و جلب توجه و رضایت دیگران است. برای این افراد بیشتر از انجام کارها و مسئولیت ها، روابط و ارتباط با انسان‌ها اهمیت دارد و اگر تصمیم به مشارکت در یک پروژه و یا برنامه داشته باشند، بیشتر از همه برایشان این که با چه کسانی قرار است کار کنند اهمیت دارد تا چه کار و وظیفه‌ای قرار است برعهده بگیرند.

از نظر دیگران این افراد دارای صفات و خصوصیاتی مانند: مهربان و صمیمی، خوش قلب، خوش بین، آسان گیر، آرام و پر انرژی، شاد و الهام بخش هستند.

این گروه از افراد تمایل دارند مراحل انجام کارها را به حداقل برسانند. افراد مردم گرا تمایل دارند همراه با کار، تفریح کنند و محیط کاری به دور از قوانین و ضوابط داشته باشند به نوعی که احساس راحتی و نزدیکی با مردم داشته باشند را خواهان هستند. گاهی اوقات بیش از حد به روی زندگی حال تمرکز می‌کنند تا جایی که از پیگیری برنامه‌ها و اهداف خود غافل شده و با انجام کارها را به تاخیر می‌اندازند.

وظیفه گرا

افرادی که ترجیح آن‌ها وظیفه گرایی است، انرژی خود را از انجام مسوولیت‌ها و فعالیت‌ها و همچنین رسیدن به اهداف خود می‌گیرند. این افراد از انجام درست و اصولی کارها و مسوولیت‌های خود احساس خشنودی و رضایت خاطر می‌کنند و در راه رسیدن به اهداف و مقاصد خود به احساسات توجه نمی‌کنند. اولویت برای آن‌ها، رسیدن مقاصد، هدف‌ها و انجام درست مسوولیت‌ها است.

وظیفه گراها افرادی منظم، دقیق و مسوولیت پذیرند. افراد وظیفه گرا از نگاه مردم از نظر دیگران این افراد مستقل، جدی، سخت گیر، سخت کوش، منظم و دقیق هستند و در روابط خود کمی سرد و انعطاف ناپذیرند.

تمرکز و انرژی خود را به روی اهداف و برنامه‌های خود می‌گذارند. در حقیقت اولویت برای این افراد اول کار و بعد تفریح است. در انجام کارها و وظایف خود دارای برنامه‌های منظم و دقیق هستند و تمایل دارند در محیط کاری‌شان دارای نظم و انضباط باشد و همچنین پیرو قوانین و مقررات هستند. گاهی اوقات از توجه و بها دادن به جنبه‌های انسانی غافل شده و ذهنشان بیشتر درگیر تصمیمات و اعمال خود می‌باشد.

از ترکیب دو نمودار بالا نمودار زیر به دست می آید.

چهار گروه به دست آمده را با حروف (D, I, S, C) نام گذاری می‌شود.

1. گروه اول (D)، رنگ انتخابی (قرمز )، ( برونگرا، وظیفه گرا )
2. گروه دوم (I)، رنگ انتخابی (زرد)، ( برونگرا، مردم گرا )
3. گروه سوم (S)، رنگ انتخابی ( سبز)، ( درونگرا، مردم گرا)
4. گروه چهارم (C)، رنگ انتخابی (آبی)، ( درونگرا، وظیفه گرا)

الگو های رفتاری افراد گروه D

این افراد که با رنگ قرمز مشخص می‌شوند دارای دو ویژگی برونگرا- وظیفه گرا می‌باشند.

این افراد دارای خصوصیات و صفات بارزی مانند: اعتماد به نفس بالا، قاطع، مصمم، جسور و شجاع، فعال، ماجراجو، بانفوذ، رک، بی پروا و.... می‌باشند. این افراد بسیار با اراده، جاه طلب، مستقل و اهل رقابت هستند.

اگر در سمت رهبر یا مدیر باشند، رهبرانی پرانرژی، سخت گیر و اهل عمل، دارای پشتکار و با انگیزه‌ی می‌باشند. مدیرانی موفق و توانمند، مذاکره کنندگانی قوی و با قدرت نفوذ بالا هستند.

این افراد قدرت تفکر و تصمیم گیری بالایی دارند و همچنین به سرعت عمل می‌کنند. به صورت همزمان می‌توانند بر روی چند کار تفکر کرده و چند برنامه و یا پروژه را هدایت کنند. برای این افراد رسیدن به اهداف و درست انجام دادن مسوولیت‌های محوله به شدت اهمیت دارد.

از این رو در محیط کار بسیار جدی هستند، در نتیجه نرمش و بخششی در مقابل کارکنان یا کارمندانی که وقت شناس و وظیفه شناس نیستند ندارند. این افراد اهل مبارزه و چالش هستند.

در محیط کار و همچنین در زمان تفریح نیز دست از رقابت بر نمی‌دارند و همیشه به دنبال برنده شدن هستند. معمولا شنونده‌های خوبی نیستند و ترجیح می‌دهند در زمان گفتگو در جلسات کاری در جریان اصل مطلب قرار گیرند و به جرئیات توجهی ندارند (نتیجه گرا هستند).

از خصوصیات بارز این افراد فعال و عامل بودن آن هاست که همواره در حال فعالیت و جنب و جوش هستند. این گروه از افراد تمایل ندارند مانند یک انسان ساده و معمولی زندگی کنند. آن‌ها از انجام کارهای یکنواخت و تکراری و بدون هیجان، چالش و مبارزه بیزارند.

سعی در کنترل و تسلط آن‌ها نداشته باشید آن‌ها بسیار مستقل و قدرتمند هستند. از این رو بیشتر خواهان سمت یا پست‌های رهبری و مدیریتی در موقعیت‌های مختلف شرکت‌ها و سازمان‌ها و یا مشاغلی مانند کارآفرینی هستند.

در ظاهر افراد گروه D پرانرژی، پرجذبه، قوی و جدی با حرکات و زبان بدنی تند و سریع، تن صدای بلند همراه با قدرت بیانی نافذ و تاثیر گذار و... هستند. از جمله خصوصیات قابل توجه آن‌ها می‌توان به علاقه‌ی شدید آن‌ها به زندگی شیک و تجملاتی و لوکس اشاره کرد.

آن‌ها به ظاهر خود بسیار اهمیت داده و اغلب اوقات از لباس‌های گران قیمت و برندهای معروف استفاده می‌کنند. این افراد برای رسیدن به زندگی ایده آل مورد نظرشان برنامه ریزیی و هدف گذاری دارند و در راه رسیدن به آن خیلی تلاش و فعالیت می‌کنند.

افراد گروه D بسیار قدرت طلب، اهل رقابت، مبارزه و در شرایط پر تنش و پر چالش بهترین عملکرد و کارایی را از خود نشان می‌دهند (آن‌ها بهترین مدیران در شرایط بحران هستند) این افراد به شدت کنجکاو و ماجراجو هستند گاهی اوقات به دلیل سرعت بالایی که در انتخاب کردن و عدم توجه به جزییات دارند، عکس العمل‌ها و تصمیمات ناگهانی می‌گیرند که ممکن است دچار اشتباه شوند و جالب اینجاست که اشتباهات خود را نمی پذیرند چرا که فکر می‌کنند با پذیرفتن اشتباهات خود، کنترل و تسلط بر اوضاع را از دست داده و مورد سو استفاده قرار می‌گیرند و این بزرگترین ترس آنهاست.

افراد گروه D همواره به دنبال پیشرفت و کسب قدرت اند و به رهبران قوی تر از خود احترام می‌گذارند، همیشه دوست دارند در ارتباطات خود به دنبال افرادی که از خودشان بالاتر، بهتر و قوی ترند باشند و این را در محیط کار و زندگی با به نمایش گذاشتن عکس ها، تقدیرنامه ها، جوایزی که در کنار بزرگان و افراد موفق گرفته اند به خوبی نشان می‌دهند.

نقاط ضعف گروه D

• شنونده خوبی نیستند.
• بیش از حد رک و صریح هستند و گاهی اوقات زبانشان نیش دار است.
• اشتباهات خود را به راحتی قبول نمی کنند.در برخی اوقات در تصمیم گیری‌ها عجول و شتابزده عمل می‌کنند.
• اغلب اوقات سخت گیر، خودرای و مستبد هستند.
• تمایل به تسلط بر دیگران دارند.به روابط و انسان‌ها زیاد توجه نمی کنند.

نقاط قوت گروه D

• رهبری کردن
• هدف محور
• جسور و بی باک
• با اراده
• اعتماد به نفس بالا
• فعال و پر انرژی
• با نفوذ و قدرتمند

نیاز اساسی گروه D

قرار گرفتن در یک محیط رقابتی و پر چالش، همچنین داشتن هدف برای مبارزه و اثبات توانایی‌های خود.

شعار و جملات مورد علاقه گروه D

• من بهترینم
• یا رهبری کن، یا برو کنار و پیروی کن
• شکست آغاز موفقیت است
• بهترین دفاع حمله است
• هدف وسیله را توجیح می‌کند
• کار نشد ندارد
• اهداف بزرگ داشته باش و کارهای بزرگ انجام بده

مشاغل پیشنهادی برای گروه D

• سیاستمدار
• رهبر احزاب سیاسی
• مدیر استراتژیک، مدیر کنترل، مدیر پروژه، مدیر بحران، مدیر عامل
• کارآفرین، تولید کننده
• مربی ورزش
• تاجر
• افسر نظام
• مشاور در حوزه موفقیت کسب و کار

الگو های رفتاری افراد گروه I

افراد گروه ( I )که با رنگ زرد مشخص می‌شوند دارای دو ویژگی برونگرا- مردم گرا می‌باشند.

این افراد دارای خصوصیات و صفات بارزی شامل الهام بخش، تاثیرگذار، قانع کننده، دوست داشتنی، شاد و سرزنده، رویا پرداز، مثبت اندیش، بخشنده، جذاب، قدرت بیانی نافذ و... هستند.

این افراد دارای اعتماد به نفس بالا (همانند گروه D) قدرت بیانی قوی و تاثیر گذارند و دوست دارند همیشه در اوج بوده و بدرخشند. این افراد بسیار مردم‌دار و علاقمند به ارتباط و معاشرت با مردم و شرکت در گردهمایی و مهمانی‌ها و ایجاد ارتباط با افراد جدید هستند و از این که در میان جمع باشند لذت می‌برند.

افراد گروه I بسیار شوخ طبع هستند و در سرگرم کردن و شاد کردن مردم بسیار توانمندند. آن‌ها در محافل و مهمانی‌ها همیشه مورد توجه و علاقه مردم هستند اما به همان نسبت که علاقمند به معاشرت و ارتباطات هستند از معاشرت با افراد جدی و خشک و شرکت در مجالس رسمی و دارای قوانین و ضوابط دوری می‌کنند.

به دلیل داشتن اعتماد به نفس بالا، قدرت بیانی نافذ و مهارت در استفاده از حرکات بدن اگر در سمت سخنران، مجری یا کمدین باشند بسیار موفق و محبوبند و اگر مدیر شرکت باشند در قسمت بازاریابی، فروش و ارتباطات بسیار الهام بخش و تاثیر گذارند.

افراد گروه I به دلیل این که انرژی بالایی دارند، عاشق هیجان هستند. آرام و قرار ندارند و نمی توانند ساعت‌ها در یک جا بنشینند و از انجام کارهای تکراری، ثابت و یکنواخت بیزارند یا به شدت دوری می‌کنند.

بنابراین این افراد از فعالیت‌ها و کارهای پر از جنب و جوش مانند سفر، گشت و گذار، کوهنوردی و.... لذت می‌برند و دیگران را به همراهی با خود تشویق و ترغیب می‌کنند. این افراد علاقمند به جمع‌آوری اشیاء و وسایلی هستند که تداعی کننده لحظات و خاطرات خوش گذشته است و این را در محیط کار و خانه با به نمایش گذاشتن اشیا، تصاویر و عکس‌ها به خوبی به نمایش می‌گذارند. آن‌ها خیال پرداز، رویا پرداز و ماجراجویانی بی‌رغیب هستند.

ظاهر این افراد پر از شور و شوق و انرژی است، همچنین دارای حرکات و زبان بدن تند (خصوصن استفاده زیاد از دست‌ها) خوش‌رو، گرم و صمیمی هستند. از دیگر خصوصیات بارز آن‌ها می‌توان به علاقه‌ی زیادی که به ظاهر و شیک پوشی خود می‌دهند اشاره کرد که ساعت‌ها وقت و پول خود را صرف آن می‌کنند تا متمایز باشند و اغلب اوقات آراسته، تمیز و شیک پوشند.

این افراد روحیه‌ی هنری و زیبا شناسی فوق العاده‌ای دارند و می‌توانند در مشاغلی مانند: نقاشی، طراحی لباس و صحنه و طراحی چهره بسیار موفق باشند. از آن جا که عاشق دیده شدن و درخشیدن هستند، بسیار مردم دوستند.

برای جلب توجه و محبوب شدن در میان مردم هرکاری ممکن است انجام دهند. از جمله نگرانی‌ها و دغدغه‌های آن‌ها بی‌توجهی مردم و نادیده گرفته شدن نسبت به این افراد است. این افراد بسیار رک و بی پروایند و گاهی اوقات قبل از تفکر رفتار یا عملی را انجام می‌دهند. آن‌ها کلی نگر هستند و به جزییات توجهی ندارند، بنابراین به انجام کارهایی که نیاز به ظرافت و دقت زیاد دارد

علاقه مند نیستند، همچنین از کارهایی که باید ساعت‌ها وقت گذاشت و در یک جا نشست مانند: کارهای نوشتاری، نویسندگی و گزارش نویسی دوری می‌کنند. آن‌ها ترجیح می‌دهند گزارش ها را به صورت شفاهی ارایه بدهند.

نقاط ضعف گروه I

• بی ثبات، بی نظم و بی برنامه هستند.
• اغلب اوقات پافشاری برای رسیدن به اهداف ندارند.
• اغراق و بزرگ نمایی در گفتار، کردار و کارها دارند.
• بیش از حد خود محور هستند.
• گاهی اوقات دمدمی مزاج هستند.
• به قوانین و چارچوب‌ها اهمیت نمی دهند.
• زیاد از حد صحبت می‌کنند و گاهی اوقات فکر نکرده صحبت و یا عملی را انجام می‌دهند.

نقاط قوت گروه I

• الهام بخش و تاثیر گذار
• قدرت بیان بالا
• گرم و صمیمی
• مردم دوست
• شاد و سرزنده
• جذاب

نیاز اساسی گروه I

شناخته شدن، دیده شدن در جمع و داشتن ارتباطات مثبت با مردم 

شعار و جملات مورد علاقه گروه I

• شاد زیستن هنر است
• زندگی را آسان بگیر و از زندگی لذت ببر
• خوش بین باش
• زمان همه چیز را حل می‌کند
• نیمه پر لیوان را ببین
• به مشکلات لبخند بزن

مشاغل پیشنهادی برای گروه I

• بازیگر، کمدین
• سخنران، مجری
• مدیر بازاریابی و فروش، مدیر روابط عمومی، مدیر تبلیغات
• خبرنگار
• لیدر تور
• بازیکن فوتبال
• استاد
• آرایشگر
• عکاس
• طراح
• مشاوره تبلیغات و بازاریابی در حوزه کسب و کار

الگو های رفتاری افراد گروه S

افراد گروه (S) با رنگ سبز مشخص می‌شوند و دارای دو ویژگی درونگرا- مردم گرامی باشند. این افراد دارای خصوصیات و صفات بارزی مانند با ثبات، منطقی، حامی، مهربان و دلسوز، فداکار، متواضع و فروتن، احساسی، تودار، خجالتی، خونگرم، صبور، مقاوم و... هستند.

افراد گروه S با این که اجتماعی و مردم دوست هستند اما خواهان محیط‌های مملو از آرامش و ثباتند که در آن احساس امنیت و آرامش کنند. آن‌ها از قرار گرفتن در محیط‌های شلوغ و پر ازدحام و برخورد با افراد مغرور و متکبر بیزارند، اما اگر در مکانی احساس امنیت و آرامش کنند، روحیه شوخ طبعی و خون گرمی آن‌ها نمایان می‌شود و بهترین عملکرد را از خود بروز می‌دهند.

برخلاف گروه I که عاشق کار‌ها و فعالیت‌های پر از جنب و جوش هستند افراد گروه S از انجام کارهای تکراری، یکنواخت و ثابت لذت می‌برند و احساس امنیت می‌کنند.

ممکن است ساعت‌ها و یا روزها در یک مکان و یا یک اتاق به روی موضوعی کار کنند. این افراد قادر نیستند در لحظه یا به صورت همزمان روی چند موضوع کار کنند و فقط قادرند به روی یک کار تمرکز کنند، اما آن را به نحو احسن انجام می‌دهند.

از تغییر و تحولات زیاد در محل کار و منزل خود استقبال نمی کنند و تنوع طلب و دمدمی مزاج نیز نیستند. این خصوصیت آن‌ها در انتخاب هایشان نمایان است ممکن است به مدت طولانی و سال‌ها از یک فروشگاه خرید کنند و یا از یک رستوران مشخص استفاده کنند. حتی تفریحات آن‌ها هم تا حدودی مشخص و معلوم است.

افراد گروه S با سیاست و محتاط عمل می‌کنند. قبل از انجام هر کاری فکر کرده و تمام جوانب کار را می‌سنجند و بعد تصمیم می‌گیرند، البته در بعضی اوقات زمان بسیار طولانی صرف تصمیم گیری کرده که گاهی اوقات باعث فراموشی موضوع یا عملی که قرار است انجام دهند می‌شود.

آن‌ها بی پروا و جسور نیستند و قدرت ریسک پذیری کمی دارند. افراد گروه S بسیار انسان‌های احساساتی، مهربان، دلسوز و حمایت گر هستند و این روحیه‌ی فداکاری و گذشت را هم در محیط خانواده و هم در محیط کار با همکاران و مدیران خود دارند. آن‌ها بسیار خانواده دوست اند و ساعات و زمان‌های زیادی را صرف تفریحات و در کنار خانواده بودن سپری می‌کنند.

این افراد از حمایت و کمک به دیگران لذت برده و از اینکه باعث خوشنودی و موفقیت دیگران شوند انرژی می‌گیرند. در کارهای گروهی و تیمی به دلیل روحیه دلسوزی، فداکاری و حمایت گری که دارند با تمام توانشان در جهت کمک به سایرین قدم بر می‌دارند. آن‌ها قادرند تعامل خوبی با همکاران برقرار کنند و بسیار موفقند.

گروه S بر خلاف گروه I مایل نیستند بدرخشند و خود نمایی کنند و به لحاظ اخلاقی مغرور و خودشیفته و خودرای نیستند. آن‌ها متواضع، فروتن و مهربانند. ظاهر گروه S خونسرد و آرام به نظر می‌رسد، پوشش آن‌ها ساده و شیک است، معمولاً از طرح‌ها و رنگ‌هایی استفاده می‌کنند که کمتر جلب توجه کند. برخورد با آن‌ها اغلب اوقات بسیار دوستانه، صمیمی و پر از اشتیاق است و بیشتر مواقع ساکت و کم حرفند و در عین حال شنونده‌های بسیار خوبی هستند و ممکن است ساعت‌ها با حوصله و دقت زیاد به صحبت‌های دیگران گوش کنند و مشاوره بدهند.

این افراد بسیار خویشتن دارند. اما در زیر این ظاهر آرام و خونسرد بسیار زودرنج و احساساتی هستند. به احساسات خود بیش از حد بها می‌دهند. در تصمیم گیری‌ها همیشه براساس احساساتشان تصمیم می‌گیرند. از این رو دایماً به دنبال خشنودی و رضایت دیگران هستند و این کار را با کمال میل انجام می‌دهند.

حتی ممکن است گاهی اوقات بیش از حد مایه بگذارند و به ضرر خودشان تمام شود. (آن‌ها قاطعانه نه گفتن را بلد نیستند). به دلیل اعتماد به نفس پایین و خجالتی بودنشان در مقابل تقاضا و خواسته دیگران نه نمی گویند و برخی افراد از این موضوع سوءاستفاده کرده و ممکن است تصور کنند آن‌ها افرادی ساده لوح و زودباورند.

اما آن‌ها قلب بزرگی دارند که هر لحظه و با تمام وجود برای کمک به نیازمندان می‌تپد. افراد گروه S در محیط کار به اصول و قوانین احترام می‌گذارند و بسیار مطیع و سر به زیرند، با این که حرکات آن‌ها آرام و کند است اما بسیار پرکار و فعالند. آن‌ها در محیط کار به مدیران و روسای خود وفادارند.

این افراد بسیار هنر دوست بوده و به هنرهای فردی مانند: صنایع دستی، نقاشی و موسیقی علاقه مند هستند. از جمله ترس‌های آن‌ها ترس از شکست است و اگر نتوانند پیروز میدان شوند عقب گرد کرده و منزوی می‌شوند.

نقاط ضعف گروه S

• اعتماد به نفس پایین دارند.
• کم رو و خجالتی هستند و داوطلب نمی شوند.
• جسارت و ریسک پذیری کمی در تصمیمات و فعالیت‌های خود دارند.
• بیش از حد احساساتی هستند و تصمیمات خود را بر اساس احساسات می‌گیرند.
• گاهی اوقات ساده و زودباورند در نتیجه مورد سوءاستفاده‌ی دیگران قرار می‌گیرند.
• بیش از حد به جزییات و مسائل کوچک اهمیت می‌دهند.
• قاطعانه نه گفتن را بلد نیستند.

نقاط قوت گروه S

• واقع گرا
• صبور و مقاوم
• متواضع و فروتن
• وفادار
• باثبات
• مهربان و صمیمی
• دلسوز و فداکار
• سازمانده

نیاز اساسی گروه S

قدردانی و تشکر کردن از زحماتشان، دوست دارند در شرایط یا محیطی که احساس امنیت و آرامش و مفید بودن کنند قرار بگیرند، دوست دارند به حریم شخصیشان احترام گذاشته شود.

شعار و جملات مورد علاقه گروه S

• آنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران نیز نپسند.
• سبز باشید.
• انسان بودن را سرلوحه زندگی قرار دهید.
• صداقت، وفاداری و گذشت رمز موفقیت در ارتباطات است.
• بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند.
• سلامتی بزرگترین نعمت خداوند است.

مشاغل پیشنهادی برای گروه S

• روان پزشک
• بانکدار
• پرستار
• مدیر موسسات خیریه
• مشاوره خانواده
• مددکار اجتماعی
• روان درمانگر
• کارمند
• استاد موسیقی
• مهماندار
• مربی مهدکودک

الگو های رفتاری افراد گروه C

افراد گروه (C) که با رنگ آبی مشخص می‌شوند دارای دو ویژگی درونگرا- وظیفه گرا می‌باشند. این افراد دارای خصوصیات و صفات بارزی مانند واقع گرا، متفکر، منطقی، حسابگر، شکاک، نکته سنج، سیاست مدار، نظام مند، باوجدان، وظیفه شناس، آینده نگر و... هستند.

افراد گروه C بسیار دقیق و منظم هستند و قبل از انجام هر کاری یا گرفتن تصمیمی ابتدا با دقت آن را تجزیه، تحلیل و بررسی می‌کنند و سپس برنامه ریزی کرده و طبق برنامه عمل می‌کنند. آن‌ها از اشتباه کردن، بی نظمی، مورد انتقاد و سرزنش قرار گرفتن بیزارند و این بزرگترین ترس آن‌هاست.

این افراد می‌خواهند اطمینان داشته باشند همه‌ی کارها به بهترین شکل ممکن انجام می‌شود. افراد گروه C همیشه کیفیت، دقت و نظم را سرلوحه کارها و فعالیت‌های خود قرار داده و در زندگی بسیار حسابگر هستند.

آن‌ها همیشه انجام دقیق و درست مسوولیت‌ها و وظایف خود را در اولویت قرار می‌دهند و با تمام توان و تلاش خود انجام وظیفه می‌کنند و به قدری درگیر کار و مسوولیت‌های خود می‌شوند که زمان و فرصتی برای استراحت و تفریح ندارند.

نظم و دقت در محیط کار و منزل آن‌ها به خوبی نمایان است، بنابراین زمان و وقت زیادی با دوستان و خانواده سپری نمی کنند. از دیگر ویژگی منحصر به فرد آن‌ها کنجکاوی و باهوش بودن آن هاست. این افراد در ذهنشان دایماً در حال پردازش اطلاعات هستند، بدین جهت استعداد زیادی در دیدن مسائل پیچیده و جزییات دارند و چون دارای روحیه انتقادی، شک کردن هستند، همچنین به جزییات اهمیت می‌دهند، در نتیجه موانع و مشکلات را به سرعت شناسایی می‌کنند، در حقیقت آن‌ها عاشق تصحیح کردن و گرفتن اشتباهات هستند و به شدت به انجام درست کارها پافشاری می‌کنند.

افراد گروه C اگر در سمت مشاور یا برنامه ریز باشند بهترین برنامه ریزان هستند، در انجام کارهای پیچیده که نیاز به دقت زیادی دارد و همچنین شروع یک کسب و کار جدید از افراد گروه C به عنوان مشاور بهره بگیرید. آن‌ها کار را از تمام زوایا بررسی کرده و بهترین مشاوره را به شما می‌دهند.

این افراد بسیار محتاطند و معتقدند هر کاری باید به صورت مرحله به مرحله با نهایت دقت انجام شود. گروه C مانند گروه S اهل تنوع و هیجان نیستند و معتقدند کارها باید به شیوه‌ی سابق خود انجام شود چرا که قبلاً امتحان خود را پس داده است. انجام کارها به شیوه سابق به آن‌ها احساس امنیت و ثبات می‌دهد که از نیازهای اساسی آن‌ها است.

از لحاظ ظاهری مانند گروه S نیاز به جلب توجه ندارند و اغلب پوششی ساده و سنتی دارند و درعین حال مرتب و آراسته اند. رفتار آن‌ها با نزاکت است و تن صدای آرام و یکنواخت دارند، دارای حرکات و زبان بدنی آرام و سنجیده هستند. مکالمه و گفت و گو با آن‌ها باید به صورت کوتاه، رسمی، مختصر و مفید باشد.

گروه C همانند گروه S در ارتباط و برخورد با دیگران شروع کننده و داوطلب نیستند بلکه بیشتر حریم شخصی خود را حفظ می‌کنند. C‌ها اغلب اوقات رسمی و جدی به نظر می‌رسند و علاقه‌ای به صمیمیت و نزدیکی بیش از حد با دیگران ندارند. این افراد کمال گرا هستند و زندگی را جدی و سخت می‌گیرند. معتقدند زندگی ایده ال این گونه است و همیشه می‌بایست اهداف بلند مدت داشت و سخت کوش بود.

این افراد بسیار باوجدان، حق طلب و عادل هستند. قدرت بالایی در درک مسایل دارند و اگر اشتباهی مرتکب شوند آن را می‌پذیرند. آن‌ها بسیار قانون مدار، تابع دستورات و ضوابطند و از چهارچوب‌ها پیروی می‌کنند. در تصمیم گیری‌ها برخلاف گروه S و مانند گروه D از عقل پیروی می‌کنند نه احساس و تصمیمات سنجیده و پخته می‌گیرند.

نقاط ضعف گروه C

• بیش از حد کمال گرا هستند.
• بیش از حد به جزییات اهمیت می‌دهند.
• سخت‌گیر، جدی و رسمی هستند.
• اغلب شکاک و بدبین هستند.
• جسارت و ریسک کم در کارها و مسوولیت‌ها دارند (ریسک پذیری و جسارت کمی دارند).
• احساسات خود را نشان نمی دهند و کمی سرد و گوشه گیر به نظر می‌رسند.

نقاط قوت گروه C

• هوشمند
• متمرکز
• با نظم و با دقت
• با وجدان
• مخترع و مکتشف
• ایده پرداز، خلاق

نیاز اساسی گروه C

همیشه دوست دارند به آن‌ها پاسخ‌های دقیق و با جزییات بدهند، دوست دارند در محیطی منظم و دقیق قرار بگیرند. می‌خواهند از انجام درست کارها اطمینان داشته باشند.

شعار و جملات مورد علاقه گروه C

• منطق، تفکر و نظم سه رکن موفقیت در کارها است.
• قبل از حرف زدن خوب فکر کنید.
• به جزییات توجه کنید.
• قبل از انجام کارها باید برنامه داشته باشید.
• آینده و فردای تو در گرو تفکرات و عملکرد امروز تو است.

مشاغل پیشنهادی برای گروه C

• محقق
• برنامه نویس
• مهندس تکنسین اتاق عمل
• مخترع
• داروساز
• حسابدار
• اقتصاد دان
• جراح
• قاضی
• وکیل
• مدیر مالی

جدول مقایسه‌ای 4 گروه رفتاری دیسک

مقایسه چهار گروه رفتاری دیسک (DISC)

بین دو گروه (D,I) نقطه اشتراک برونگرایی بین دو گروه (C,S) نقطه اشتراک درونگرایی بین دو گروه (D,C) نقطه اشتراک وظیفه گرایی بین دو گروه (I,S) نقطه اشتراک مردم گرایی بین دو گروه (D,S) و دو گروه (I,C) نقطه اشتراکی وجود ندارد.

تحقیقات نشان می‌دهد، در ظاهر بین دو گروه (D,S) و دو گروه (C,I) نقاط اشتراک بسیار کمی وجود دارد و این دو گروه در تقابل و تضاد با یکدیگرند، اما در عمل این گروه‌ها بیشتر جذب یکدیگر می‌شوند. دلیل اصلی این است که این افراد به صورت ذاتی جذب کسانی می‌شوند که با آن‌ها تفاوت دارند و به نوعی مکمل آن‌ها هستند، اما در عمل همین تفاوت‌ها و تضادها باعث بروز مشکل و اختلاف می‌شود.

اما نکته اساسی این است که این تضادها و تفاوت‌ها را درک کنیم و در راه تعامل با آن‌ها و ایجاد یک رابطه‌ی مثبت قدم برداریم. تا در نهایت منجر به یک ارتباط دو طرفه، طولانی مدت و سازنده شویم. در غیر این صورت، مجبور به تحمل، نادیده گرفتن و در نهایت حذف آن‌ها از زندگی خواهیم شد.

چگونه می‌توان با الگوهای رفتاری مختلف ارتباطی موثر برقرار کرد؟

ابتدا با خصوصیات، صفات بارز، نقاط قوت و ضعف، علایق ، سلایق، نیازها و... هر گروه آشنا می‌شویم و بعد از آن بر اساس رفتار، زبان بدن، کلمات کلیدی، نحوه عملکرد آن‌ها در زندگی، نوع پوشش و خواسته‌های آن‌ها و انتخاب‌های آن‌ها، الگوهای رفتاری افراد را تشخیص می‌دهیم و سپس با هر الگوی رفتاری خاص برخورد مناسب و موثر با آن گروه را انجام می‌دهیم.

نحوه تعامل و ارتباط با گروه D

• در جلسات کاری شخصی قاطع ، جدی و مصمم باشید.
• بگذارید آن‌ها خودشان را کشف کنند.
• صحبت‌ها و حرف هایتان در مورد کار و تجارت باشد و به حاشیه نروید.
• به آن‌ها امر و نهی و یا دستور ندهید.
• در مورد جزییات زیاد صحبت نکنید. (مطالب را به صورت کلی تر بیان کنید).
• روی اهداف و مقاصد تمرکز کنید.
• در مورد برآوردن خواسته، سود و منافع آن‌ها صحبت کنید.
• در مورد شواهد صحبت کنید نه احساسات و عواطف.
• فضای محیطی ایجاد کنید که آن‌ها احساس کنندمنافع آن‌ها تامین شده است.

نحوه تعامل و ارتباط با گروه I

• شنونده خوبی باشید.
• به صبحت‌هایشان توجه و ابراز علاقه کنید.
• برخورد گرم، صمیمی و دوستانه داشته باشید.
• به احساسات و عواطف آن‌ها توجه کرده و درباره آن صحبت و سوال کنید.
• به ایده‌ها و نظراتشان توجه نشان داده و دنبال کنید.
• در مورد نظرات و ایده هایشان انتقاد تند، بحث و جدل نکنید.
• فضای محیطی را ایجاد کنید که، آن‌ها احساس مورد توجه قرار گرفتن، ارزشمند بودن و متمایز بودن کنند.

نحوه تعامل و ارتباط با گروه S

• با آن‌ها مهربان،گرم و صمیمی رفتار کنید.
• به آن‌ها توجه کنید و در مقابل فعالیت ها، صحبت‌ها و کارهایی که انجام می‌دهند، قدردانی کنید.
• به احساسات آن‌ها توجه کنید و در مورد آن‌ها صحبت کنید.
• آن‌ها را در معرض خطرات قرار ندهید.
• از آن‌ها نظر بپرسید و به نظراتشان توجه کنید تا احساس ارزشمندی کنند.
• شرایط کار و محیط کار آن‌ها را تغییر ندهید.
• فضایی را ایجاد کنید که احساس امنیت و آرامش کنند و اینکه از آن‌ها حمایت کنید تا اعتماد در آن‌ها به وجود بیاید.

نحوه تعامل و ارتباط با گروه C

• با افراد این گروه با منطق، دلیل و استدلال صحبت کنید.
• در مقابل پرسش‌های آن‌ها جواب‌های کامل، دقیق و با جزییات بدهید.
• در زمان صحبت کردن به جزییات بپردازید.
• برای گفته‌ها و صحبت‌های خود دلیل و منطق داشته باشید.
• به آن‌ها زمان بدهید که فکر کنند و بعد تصمیم بگیرند.
• آن‌ها را مضطرب نکرده و در شرایط غیر منتظره و تغییر و تحولات ناگهانی قرار ندهید.
• فضای محیطی را ایجاد کنید که در آن احساس مفید و موثر بودن، آرامش و اطمینان کنند و در مورد مسایل فنی، تکنیکی و تخصصی بیشتر تاکید کنید.

نتیجه گیری

در عصر کنونی با تغییر و تحولات گوناگونی مانند رشد، گسترش تکنولوژی و وسایل ارتباط جمعی و اصلاحاتی مانند جهانی شدن رو به رو هستیم. لازمه‌ی موفقیت در عرصه زندگی فردی و اجتماعی (خصوصاً دنیای گسترده‌ی کسب و کار) ایجاد و گسترش ارتباط موثر با دیگران حایز اهمیت است.

آشنایی با مدل جهانی دیسک (DISC) به عنوان ابزاری در جهت شناخت الگوهای رفتاری و ایجاد ارتباطات، موثر است. اما آن چه اهمیت دارد این است که دو نکته مهم را از یاد نبریم.

1. تلاش در جهت خودآگاهی و توسعه‌ی فردی کنیم.
2. تلاش در جهت تعامل با دیگران، البته با در نظر گرفتن تضادها، تعارض‌ها و همچنین درک و پذیرفتن این تفاوت‌ها بدون این که بخواهیم آن را تغییر داده و یا عوض کنیم.

برای برقراری ارتباط موثر بر اساس مدل دیسک کافیست با الگوهای رفتاری مختلف به روش‌های متفاوتی ارتباط برقرار کنیم. دنیای امروز با گذشته تفاوت‌های زیادی کرده و مشکل اساسی این است که دنیا عوض شده و ما عوض نشدیم.

برای دانلود ویدیو آموزشی دیسک از زبان دکتر کامران صحت اینجا را کلیک کنید.