پاسخ ما در مقابل خواسته ها و نظرات دیگران نباید یک پاسخ انفعالی باشد چرا که در این مورد گویی هیچ عملی رخ نداده است و هیچ تصمیمی گرفته نشده است. افرادی که منفعل عمل می کنند روی خواسته های خود نمی ایستند، می ترسند تا دیگران را از خود بیازارند، آن ها با بروز خشم و نارضایتی خود مشکل دارند و معمولاً احساسات خود را انکار و یا مهار می کنند.

چگونه می توانیم این مهارت را در خود افزایش دهیم؟

۱) در ابتدا مشخص کنیم که چه می خواهیم بگوییم؟ «بلی» یا «نه» . اگر مطمئن نیستیم که چه تصمیمی می خواهیم بگیریم، بگوییم: لازم است مدتی فکر کنم و بگوییم که چه وقت به او پاسخ خواهیم داد.

۲) نسبت به احساسات، نیازها، عقاید و نظرات خودمان، صادق و روراست باشیم و آن ها را بشناسیم.

۳) درخواست های منطقی خود را مشخص، و محکم بیان کنیم.

۴) اهداف و مقاصد خود را به روشی مستقیم و صادقانه بیان کنیم.

۵) نقطه نظرات خود را بدون شرمندگی و معذرت خواهی بیان کنیم.

۶) تا جایی که امکان دارد بطور خلاصه دلیل خود را برای مخالفت بگوییم اما از دادن توضیحات زیاد خودداری کنیم.

۷) اگر کاملن متوجه خواسته و پیام طرف مقابلمان نشدیم، برای روشن شدن موضوع سوال کنیم و توضیح بخواهیم.

۸) مسوول بودن راجع به رفتار خودمان، به ما این فرصت را می دهد که احساس خوبی راجع به خود داشته باشیم.

۹) اجازه ندهیم که دوستان، همکلاسی ها و اطرافیان ما، رفتارها، عقاید و ارزش های خود را به ما تحمیل کنند، در عوض به آنها این فرصت را بدهیم تا بدانند ما چه فکر و چه احساسی داریم؟ و چه می خواهیم؟

۱۰) از کلمه ی «نه» استفاده کنیم و ممکن است لازم باشد در صورت انتخاب آن یک توضیحی نیز برآن بدهیم.

۱۱) وقتی کاری را نمی خواهیم انجام بدهیم، بگوییم «نه» تا اینکه بگوییم: «... خوب می دانی، آخه من اینطور فکر نمی کنم...» چراکه این پاسخ نشانه ی تردید ماست تا قاطعیت.

۱۲) بهتر است به جای عبارت «من نمی توانم ...» یا «من نباید ...» از عبارت «من تصمیم دارم که این کار را نکنم» یا «من نمی خواهم ...» در بیان مخالفت خود استفاده کنیم.

۱۳) شاید لازم باشد در مقابل خواسته دیگران چندین بار امتناع و مخالفت خود را تکرار کنیم. نیازی نیست هربار توضیحات جدید بدهیم، فقط «نه» را تکرار کنیم و دلایل اولیه خود را بگوییم.

۱۴) اگر طرف مقابل ما پس از هربار «نه گفتن» ما باز اصرار بر خواسته خود دارد، سکوت کنیم یا موضوع بحث را عوض کنیم یا حتی می توانیم مکالمه را قطع کرده و محل را ترک کنیم.

۱۵) از سوالات «چرایی» (Why question) اجتناب کنیم، اینگونه سوالات باعث حالت تدافعی در طرف مقابل ما می شود.

۱۶) به قوانین دیگران اهمیت و احترام قایل می شویم و آن ها را بشناسیم.

۱۷) می توانیم احساس شخصی را که خواسته ی او را رد کرده ایم، بیان کنیم تا به او بفهمانیم که متوجه شرایط او هستیم؛ مانند: «من می دانم که این تو را ناراحت می کند، اما من ...».

۱۸) از امتنان خود احساس گناه نکنیم، این وظیفه ما نیست که مشکلات دیگران را حل کنیم.

۱۹) اگر با تقاضای اولیه فرد، موافق نیستیم اما مایل هستیم به او کمک کنیم، می توانیم بطور مثال بگوییم:من نمیتوانم تمام عصر را بمانم و به تو کمک کنم، اما می توانم دو ساعت بمانم.

۲۰) ما این حق را داریم که عقیده ی خود را عوض کنیم و به تقاضایی که در ابتدا پاسخ مثبت داده ایم، حالا پاسخ منفی بدهیم.

۲۱) برای نشان دادن احساس عصبانیت و ناراحتی خود از ضمیر «من» و «ما» استفاده کنیم به جای آنکه با استفاده از کلمه ی «تو» و «شما» او را سرزنش کرده و انگشت اتمام به سویش بگیریم. مثلن مناسب تر است بگوییم: من خیلی ناراحت می شوم وقتی به نظر من توجه نمی کنید تا اینکه بگویید: شما خیلی بی خیال و بی توجه هستید و به نظرات دیگران هیچ ارزشی قایل نمی شوید.

۲۲) در هنگام ارتباط با دیگران از وضعیت بدنی و تُن صدای مناسب استفاده کنیم؛ مثلن تُن ضعیف صدا، شانه های فرد افتاده، دست های درهم قفل شده و نگاه غیر مستقیم و نامطمئن، حالت ترس، تردید و انفعال را در ما نشان می دهد و طرف مقابل را برای درخواست های غیر منطقی اش بی پرواتر می کند، و برعکس، داد و فریاد، سینه های سپر شده، نگاه گستاخانه و ... نشانه ی پرخاشگری ما و زیرپا گذاشتن قوانین و حقوق دیگران است؛ یعنی مطمین باشیم ژست غیر کلامی ما تقویت کننده و منعکس کننده ی پیام کلامی ماست.

۲۳) در هنگام بیان و انتقال پیام خود از ارتباط چشمی مناسب استفاده کنیم و به صورت طرف مقابل نگاه کنیم.

۲۴) در یک فاصله ی مناسب و راحت از طرف مقابل بایستیم یا بنشینیم.

۲۵) از ژست و حالات بدن خود می توانیم برای تأکید آنچه گفته ایم استفاده کنیم.

۲۶) در صورت لزوم پیام خود را تکرار کنیم و اگر فکر می کنیم هدف و پیام ما به خوبی و روشنی دریافت نشده است، آن را توضیح دهیم.

۲۷) زمانی که در موقعیتی قرار می گیریم که لازم است پاسخ «نه» بگوییم و مخالفت خود را با عقیده نظر و خواست دیگران مطرح کنیم، همیشه این سوالات را از خود بپرسیم:

آیا توانستم پیام خود را هرچه واضح تر و روشن تر بیان کنم؟

چقدر در مورد چیزی که می خواستم بگویم بطور خاص و مشخص عمل کردم؟

آیا ممکن است دوباره پیام خود را تکرار کنم؟ آیا با انجام آن احساس راحتی می کنم؟

علاوه بر کلام خود، چگونه از زبان بدنی خود برای انتقال پیامم استفاده کردم؟

۲۸) در مورد تقاضای خودمان:

اگر طرف مقابل بار اول پاسخ منفی به تقاضای ما داد، آن را تکرار کنیم و خیلی زود از خواسته ی خود با اولین پاسخ منفی نگذریم.

۲۹) از دیگران بخواهیم وقتی با آن ها صحبت می کنیم به نقطه نظرات ما گوش بدهند.